Wrocław to metropolia stojąca na nekropoliach. Otóż Wrocław pod malowniczą ziemią z dziełami natury i kultury kryje melancholijne podziemie w postaci ruin oraz cmentarzy. W usytuowanej nad Odrą stolicy Śląska spośród ponad stu cmentarzy występujących na przestrzeni wieków współcześnie występuje mniej więcej trzydzieści. Największe a co za tym idzie najpopularniejsze cmentarze we Wrocławiu stanowią cmentarze komunalne: Cmentarz Osobowicki, Cmentarz Grabiszyński, Cmentarz Kiełczowski oraz powstający Cmentarz Oporowski.

Cmentarze we Wrocławiu
Kaplica żałobna na Cmentarzu Grabiszyńskim II we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]
Wybrane cmentarze we Wrocławiu 
Typ nekropolii Nazwa nekropoliiIstnienie nekropolii
Komunalne cmentarze we WrocławiuCmentarz Osobowicki1867-nadal
Cmentarz Grabiszyński I1868-1963
Cmentarz Grabiszyński II1881-nadal
Cmentarz Leśnicki1883-nadal
Cmentarz Kozanowski/Pilczycki1904-1967
Cmentarz Grabiszyński III1916-1963
Cmentarz Pawłowicki1960-nadal
Cmentarz Kiełczowski1996-nadal
Cmentarz Jerzmanowski1998-nadal
Cmentarz Oporowski2020-nadal
Wyznaniowe/parafialne– chrześcijańskie [katolickie] cmentarze we WrocławiuCmentarze św. MaurycegoXIII-XIX wiek1863-19671887-1967

1940-nadal

Cmentarze św. WojciechaXIII-XIX wiek1806-1933
Cmentarze św. JadwigiXIII wiek-nadalXX wiek-nadal
Cmentarz św. Wawrzyńca1866-nadal
Cmentarz Ducha Świętego1918-nadal
Cmentarz Świętej Rodziny1928-nadal
Wyznaniowe/parafialne– chrześcijańskie [protestanckie] cmentarze we WrocławiuCmentarz św. BarbaryXIII-XIX wiek
Cmentarz św. ElżbietyXIII-XVIII wiek
Cmentarze św. BernardynaXV/XVI-XIX wiekXIX wiek-1967XIX wiek-1967

1858-1967

1892-1967

Wyznaniowe/parafialne– żydowskie cmentarze we WrocławiuNowy Cmentarz Żydowski1902-nadal
Pamiątkowe cmentarze we WrocławiuStary Cmentarz Żydowski1856-nadal
Kwatery Żołnierzy Niemieckichna Cmentarzu Osobowickim1916-nadal
Cmentarz Żołnierzy Włoskich1928-nadal
Cmentarz Żołnierzy Radzieckich1945-nadal
Cmentarz Oficerów Radzieckich1945-nadal
Cmentarz Żołnierzy Polskich1970-nadal

1. Komunalne cmentarze we Wrocławiu:

Pierwszy typ cmentarzy stanowią cmentarze komunalne, gdzie chowa się zmarłych z danego obszaru. We Wrocławiu to m.in.: Cmentarz Osobowicki, Cmentarz Grabiszyński II, Cmentarz Oporowski, Cmentarz Kiełczowski, Cmentarz Jerzmanowski, Cmentarz Pawłowicki i Cmentarz Leśnicki Kiedyś tę rolę we Wrocławiu odgrywały również m.in.: Cmentarz Grabiszyński I, Cmentarz Grabiszyński III i Cmentarz Kozanowski/Pilczycki.

Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Kaplica żałobna na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]

Cmentarz Osobowicki we Wrocławiu 

Cmentarz Osobowicki to pierwsza pod względem wielkości nekropolia we Wrocławiu. Znajduje się on przy ul. Osobowickiej, na Różance i Osobowicach, w północnych rejonach Wrocławia. Założono go w 1867 roku. Stanowi cmentarz komunalny, z którego początkowo korzystały głównie parafie św. Wojciecha, św. Bernardyna, św. Michała, św. Marcina i św. Macieja. Na Cmentarzu Osobowickim stoi zabytkowa kaplica żałobna z 1921 roku projektu Maxa Berga. Na nekropolii zdominowanej przez wyznawców chrześcijaństwa, a zwłaszcza katolicyzmu, występuje specjalne pole dla wyznawców islamu. Ponadto na uwagę zasługują monumentalne groby, tajemnicze mogiły, aleje zasłużonych, kwatery żołnierzy i romskie mauzolea.

Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Kaplica żałobna na Cmentarzu Grabiszyńskim I we Wrocławiu [fot.: Wratislaviae Amici]

Cmentarz Grabiszyński I we Wrocławiu 

Cmentarz Grabiszyński I to obecnie teren Parku Grabiszyńskiego. Znajdował się on przy ul. Grabiszyńskiej, na Grabiszynie, w południowych rejonach Wrocławia. Założono go w 1868 roku, a zlikwidowano w roku 1963. Stanowił jedną z trzech nekropolii komunalnych na Grabiszynie, z której początkowo korzystały głównie parafie św. Elżbiety, św. Barbary i Zbawiciela. Na Cmentarzu Grabiszyńskim I planowano postawić kaplicę żałobną z 1868 roku projektu Carla Zimmermanna, aczkolwiek nigdy tego nie zrealizowano. Choć po pewnym czasie rozważano, aby przywrócić w tym miejscu cmentarz, to ostatecznie nie zdecydowano się na ten krok i założono tam park.

Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Kaplica żałobna na Cmentarzu Grabiszyńskim II we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]
Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Pomnik Vilmy Illing na Cmentarzu Grabiszyńskim II we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]
Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Kaplica żałobna na Cmentarzu Grabiszyńskim II we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]
Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Kostnica pod Kaplicą żałobną na Cmentarzu Grabiszyńskim II we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]

Cmentarz Grabiszyński II we Wrocławiu 

Cmentarz Grabiszyński II to druga pod względem wielkości nekropolia we Wrocławiu. Znajduje się on przy ul. Grabiszyńskiej, na Grabiszynie, w południowych rejonach Wrocławia. Założono go w 1881 roku, a w roku 1945 przekształcono, w związku z przesiedleniem ludności z Wrocławia na Zachód i ze Wschodu do Wrocławia. Stanowi jedną z trzech nekropolii komunalnych na Grabiszynie, a zarazem jedyną istniejącą nadal, z której początkowo korzystały parafie św. Elżbiety, św. Barbary, Najświętszej Maryi Panny, św. Anny, św. Henryka i Zbawiciela. Na Cmentarzu Grabiszyńskim II stoi odgrywająca rolę kaplicy żałobnej kaplica pamięci Karoliny Gierth z 1882 roku projektu Friedricha Kesslera. Wśród pomników znajduje się kilka cennych monumentów, m. in. pomnik aktorki dramatycznej Vilmy Illing oraz pomnik muzyka Rafała Maszkowskiego.

Cmentarz Leśnicki we Wrocławiu 

Cmentarz Leśnicki to nietuzinkowa nekropolia we Wrocławiu. Znajduje się on przy ul. Trzmielowickiej, w Leśnicy, w zachodnich rejonach Wrocławia. Założono go w 1883 roku, a przekształcono w roku 1945. Stanowi nekropolię komunalną, choć początkowo odgrywał rolę nekropolii parafialnej. Na Cmentarzu Leśnickim stoi mała kaplica żałobna z 1883 roku.

Cmentarz Kozanowski/Pilczycki we Wrocławiu 

Cmentarz Kozanowski/Pilczycki to obecnie teren Parku Zachodniego. Znajdował się on przy ul. Pilczyckiej, na Kozanowie i w Pilczycach, w zachodnich rejonach Wrocławia. Założono go w 1904  roku, powiększono w 1919 roku, a zlikwidowano w roku 1967. Stanowił nekropolię komunalną. Na całość nekropolii składały się dwie części – na północ od ul. Pilczyckiej część pierwsza z kaplicą żałobną z 1906 roku projektu Berhauera przekształconą finalnie w kościół św. Jadwigi, a na południe od ulicy Pilczyckiej część druga z kaplicą żałobną z 1934 roku projektu Richarda Konwiarza. W Parku Zachodnim jako pamiątka po dawnym Cmentarzu Kozanowskim/Pilczyckim występuje pomnik Anioła z urną i inskrypcją w języku niemieckim: Cierpienie to również Boski posłaniec.

Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Kaplica żałobna oraz krematorium na Cmentarzu Grabiszyńskim III we Wrocławiu [fot.: Wratislaviae Amici]

Cmentarz Grabiszyński III we Wrocławiu 

Cmentarz Grabiszyński III to obecnie teren Parku Grabiszyńskiego. Znajdował się on przy ul. Grabiszyńskiej, na Grabiszynie, w południowych rejonach Wrocławia. Założono go w 1916 roku, a zlikwidowano w roku 1963. Stanowił jedną z trzech nekropolii komunalnych na Grabiszynie, z której początkowo korzystały głównie parafie św. Elżbiety, św. Barbary, Najświętszej Maryi Panny, św. Anny, św. Henryka i Zbawiciela. Na Cmentarzu Grabiszyńskim III stały kaplica i krematorium z 1926 roku projektu Richarda Konwiarza. Obecnie w Parku Grabiszyńskim na pamiątkę po Dawnym Cmentarzu Grabiszyńskim stoi Pomnik Wspólnej Pamięci z 2008 roku projektu Alojzego Gryta i innych twórców.

Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Bryła w Parku Grabiszyńskim we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]
Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – pozostałość po Cmentarzu Grabiszyńskim w Parku Grabiszyńskim we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]
Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Brama w Parku Grabiszyńskim we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]
Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Pomnik Wspólnej Pamięci w Parku Grabiszyńskim we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]

Park Grabiszyński we Wrocławiu 

Park Grabiszyński to park założony na terenie po Cmentarzach Grabiszyńskich. Znajduje się on przy ul. Grabiszyńskiej, na Grabiszynie, w południowych rejonach Wrocławia. Założono go w 1963 roku. Stanowi przykład metamorfozy cmentarzy w parki, których dokonywano we Wrocławiu po 1945 roku. W parku tym wciąż kryją się jednak ślady po cmentarzu, między innymi pole pochówkowe dla osób najmłodszych. Do parku zaprasza rzeźba w postaci bryły o nieregularnych kształtach postawiona przez studentów Politechniki Wrocławskiej.

Cmentarz Pawłowicki we Wrocławiu 

Cmentarz Pawłowicki to mała, choć popularna nekropolia we Wrocławiu. Znajduje się on przy ul. Złoceniowej, w Pawłowicach, w północnych rejonach Wrocławia. Założono go w 1960 roku. Stanowi nekropolię komunalną. Na Cmentarzu Pawłowickim stoi mała kaplica żałobna z 1960 roku.

Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Kaplica żałobna oraz Krematorium na Cmentarzu Kiełczowskim we Wrocławiu [fot.: Vox Vratislaviensia]

Cmentarz Kiełczowski we Wrocławiu 

Cmentarz Kiełczowski to unikalna nekropolia, na której można dokonać nie tylko pochówku, ale również kremacji. Znajduje się on przy ul. Kiełczowskiej, na drodze do wsi Kiełczów, w północnych rejonach Wrocławia. Założono go w 1996 roku. Stanowi nekropolię komunalną. Na Cmentarzu Kiełczowskim stoi duża kaplica żałobna i przylegające do niej krematorium z 1997 roku.

Cmentarz Jerzmanowski we Wrocławiu 

Cmentarz Jerzmanowski to cmentarz odgrywający jednocześnie rolę parku. Znajduje się on przy ul. Jerzmanowskiej, na Jerzmanowie, w zachodnich rejonach Wrocławia. Założono go w 1998 roku. Stanowi nekropolię komunalną. Na Cmentarzu Jerzmanowskim stoi mała kaplica żałobna z 1998 roku.

Cmentarze we Wrocławiu
Cmentarze we Wrocławiu – Kaplica żałobna na Cmentarzu Oporowskim we Wrocławiu [fot.: Urząd Miejski Wrocławia]

Cmentarz Oporowski we Wrocławiu 

Powstający Cmentarz Oporowski to w zamyśle nekropolia, która stanie się nekropolią na miarę Cmentarza Osobowickiego i Cmentarza Grabiszyńskiego. Znajdować będzie się on przy ul. Awicenny, na Oporowie, w południowych rejonach miasta. Założony zostanie w 2020 roku. Stanowić będzie nekropolię komunalną, odgrywając jednocześnie rolę przedłużenia Cmentarza Grabiszyńskiego. Na Cmentarzu Oporowskim w 2020 roku stanie kaplica żałobna projektu Grzegorza Siergieja.

2. Wyznaniowe/parafialne cmentarze we Wrocławiu:

Drugi typ cmentarzy stanowią cmentarze wyznaniowe/parafialne, gdzie chowa się zmarłych z danej parafii lub z danego wyznania. We Wrocławiu to m.in.: Nowy Cmentarz Żydowski, Cmentarz św. Wawrzyńca, Cmentarz Ducha Świętego, Cmentarz Świętej Rodziny i obecny Cmentarz św. Maurycego. Kiedyś tę rolę we Wrocławiu odgrywały również m.in.: Cmentarz św. Barbary, Cmentarz św. Elżbiety, Cmentarze św. Bernardyna, Cmentarze św. Wojciecha i dawny Cmentarz św. Maurycego.

Cmentarz św. Barbary we Wrocławiu 

Cmentarz św. Barbary to pierwsza nekropolia, która powstała na ziemiach Wrocławia. Znajdował się on przy ul. św. Mikołaja, obok kościoła św. Barbary, czyli obecnej cerkwi Narodzenia Najświętszej Bogurodzicy, początkowo odgrywającego rolę kaplicy żałobnej dla kościoła św. Elżbiety. Założono go w XIII wieku, a zlikwidowano w wieku XIX. Stanowił nekropolię parafialną dla parafii św. Elżbiety. Pozostałością po cmentarzu jest boczne wyjście w kościele św. Barbary, utworzone z racji nawiedzania miasta przez epidemie, podczas których nie nadążano z pochówkami, więc jednym wejściem wchodził kolejny pogrzeb, a drugim wyjściem wychodził ten, którego ceremonia właśnie się zakończyła.

Cmentarz św. Elżbiety we Wrocławiu 

Cmentarz św. Elżbiety to jedna z pierwszych nekropolii, które powstały na ziemiach Wrocławia. Wraz z kaplicą żałobną św. Materna znajdował się on na placu przy ul. św. Elżbiety, obok kościoła św. Elżbiety, a otaczały go domki altarystów, czyli osób opiekujących się ołtarzami. Założono go w XIV wieku, a zlikwidowano w wieku XVIII. Stanowił nekropolię parafialną dla parafii św. Elżbiety. Pozostałość po nekropolii ma arkada między dwoma ocalałymi domkami altarystów nazywanymi Jasiem i Małgosią, na której występuje inskrypcja Mors Ianua Vitae, co z języka łacińskiego znaczy Śmierć Bramą Życia.

Cmentarze św. Maurycego we Wrocławiu 

Cmentarz św. Maurycego to jedna z popularniejszych nekropolii na ziemiach Wrocławia. Znajdował się on przy kościele św. Maurycego, a więc przy ul. Traugutta tuż obok pl. Wróblewskiego, na Przedmieściu Oławskim, we wschodnich rejonach Wrocławia. Założono go w średniowieczu, a przetrwał do XIX stulecia, gdy nekropolie zaczęto przenosić na obrzeża miasta i sąsiadujące z miastem wsie. Wówczas Cmentarz św. Maurycego ulokowano najpierw przy ul. Kamiennej w 1963 roku, następnie przy ul. Spiskiej w 1887 roku, aż wreszcie przy ul. Działkowej w 1940 roku – istnieje tylko ten ostatni. Wszystkie wymienione cmentarze stanowiły nekropolie parafialne dla parafii św. Maurycego. Jako, że pierwotny Cmentarz św. Maurycego rozpościerał się obok kościoła pod tym wezwaniem, wokół kościoła kryje się wiele pozostałości i pamiątek po nekropolii, m. in. płyt nagrobnych oraz pomnik św. Jana Nepomucena.

Cmentarze św. Wojciecha we Wrocławiu 

Cmentarze św. Wojciecha to jedne z popularniejszych nekropolii na ziemiach Wrocławia. Pierwszy z nich znajdował się przy kościele św. Wojciecha, a więc przy pl. Dominikańskim, na pograniczu Starego i Nowego Miasta, w centralnych rejonach Wrocławia. Założono go w średniowieczu, a przetrwał do XIX stulecia, gdy nekropolie zaczęto przenosić na obrzeża miasta i sąsiadujące z miastem wsie. Drugi z nich znajdował się przy ul. Wyszyńskiego, na Śródmieściu, w centralnych rejonach Wrocławia. Założono go w 1806 roku, głównie dla wojska poległego w boju z armią napoleońską, a zlikwidowano go po 1945 roku. Zarówno pierwszy, jak też drugi cmentarz stanowiły nekropolie parafialne parafii św. Wojciecha.

Cmentarze św. Jadwigi we Wrocławiu 

Cmentarze św. Jadwigi to dwie nekropolie z czego jedna główna i druga filialna. Pierwszy, główny cmentarz znajduje się obok kościoła św. Jadwigi, przy ul. Wolskiej, w Leśnicy, w zachodnich rejonach Wrocławia. Założono go w średniowieczu, a choć obecnie przetrwało tylko małe pole na północ od kościoła, to kiedyś rozpościerał się on na o wiele większe tereny. Drugi, filialny cmentarz znajduje się obok kaplicy Matki Bożej Pocieszenia, przy ul. Krzelowskiej, w Marszowicach, w zachodnich rejonach Wrocławia. Założono go w XX wieku i mimo, że to cmentarz filialny, popularnością i powierzchnią przerasta cmentarz główny. Cmentarze św. Jadwigi, jak sama nazwa wskazuje, stanowią nekropolie parafialne dla parafii św. Jadwigi.

Cmentarze św. Bernardyna we Wrocławiu 

Cmentarzy św. Bernardyna we Wrocławiu występowało aż pięć. Znajdowały się one przy ul. Bernardyńskiej, przy pl. Grunwaldzkim, przy ul. Krasińskiego, przy ul. Krakowskiej i przy ul. Bogedaina. Najwięcej wiadomo o nekropolii przy ul. Krakowskiej założonej w 1858 roku i nekropolii przy ul. Bogedaina założonej w 1892 roku, które ze sobą połączono, a finalnie zlikwidowano w roku 1967. Stanowiły nekropolie parafialne dla parafii św. Bernardyna. Obecnie na terenie Cmentarza św. Bernardyna rozpościera się Park Tarnogajski, w którym kryje się pamiątkowy pomnik złożony z ocalałych mogił.

Cmentarz św. Wawrzyńca we Wrocławiu 

Cmentarz św. Wawrzyńca to jedna z bardziej popularniejszych nekropolii we Wrocławiu. Znajduje się on przy ul. Bujwida, na Plac Grunwaldzkim, w centralnych rejonach Wrocławia. Założono go w 1866 roku. Stanowi nekropolię parafialną, dawniej dla parafii Krzyża Świętego, a obecnie dla parafii św. Wawrzyńca. Cmentarz posiada kaplicę żałobną odgrywającą również rolę kościoła parafialnego – pochodzi ona z 1981 roku, a zaprojektował ją Zenon Prętczyński.

Nowy Cmentarz Żydowski we Wrocławiu 

Nekropolia, która funkcjonuje pod nazwą Nowy Cmentarz Żydowski, stanowi czwarty znany cmentarz żydowski we Wrocławiu. Znajduje się przy ul. Lotniczej, na Kozanowie i w Pilczycach, w zachodnich rejonach Wrocławia. Założono go 1902 roku, a pochówków dokonuje się na nim nadal. Stanowi cmentarz wyznaniowy i należy do Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu. Nowy Cmentarz Żydowski oprócz zjawiskowych macew kryje monumentalną kaplicę żałobną połączoną arkadowym krużgankiem z budynkiem dawnej kostnicy.

Cmentarz Ducha Świętego we Wrocławiu 

Cmentarz Ducha Świętego to jedna z dość popularniejszych nekropolii we Wrocławiu. Znajduje się on przy ul. Bardzkiej, na Gaju, w południowych rejonach Wrocławia. Założono go w 1918 roku. Stanowi nekropolię parafialną, dawniej parafii św. Henryka, a obecnie parafii Ducha Świętego. Na Cmentarzu Ducha Świętego stoi kaplica żałobna z 1979 roku projektu Tadeusza Zipsera, która architektonicznie i konstrukcyjnie nawiązuje do Kościoła Ducha Świętego, czyli głównego obiektu sakralnego parafii opiekującej się nekropolią.

Cmentarz Świętej Rodziny we Wrocławiu 

Cmentarz Świętej Rodziny to jedna z dość popularniejszych nekropolii we Wrocławiu. Znajduje się on przy ul. Sępiej, na Sępolnie, w północnych rejonach Wrocławia. Założono go w 1928 roku. Stanowi nekropolię parafialną, najpierw parafii im. Lutra, a następnie parafii pw. Świętej Rodziny. Na Cmentarzu Świętej Rodziny stoi kaplica żałobna z 1928 roku projektu Ericha Graua. Ponadto występuje na nim kilka patriotycznych pomników, w tym odsłonięty w 2015 krzyż upamiętniający zbrodnię katyńską i katastrofę smoleńską.

3. Pamiątkowe cmentarze we Wrocławiu:

Trzeci typ cmentarzy stanowią cmentarze pamiątkowe, gdzie już nie chowa się zmarłych i które stanowią swoiste muzea. We Wrocławiu to m.in.: Stary Cmentarz Żydowski. Rolę tę odgrywają we Wrocławiu również cmentarze militarne, a więc: Kwatery Żołnierzy Niemieckich na Cmentarzu Osobowickim, Cmentarz Żołnierzy Włoskich, Cmentarz Żołnierzy Radzieckich, Cmentarz Oficerów Radzieckich i Cmentarz Żołnierzy Polskich.

Stary Cmentarz Żydowski we Wrocławiu 

Pierwszy znany cmentarz żydowski funkcjonował na przełomie XIII i XIV wieku, a znajdował się w rejonie dzisiejszych budynków Poczty Głównej z Muzeum Poczty i Telekomunikacji oraz OVO Drugi znany cmentarz żydowski funkcjonował między XVII a XX wiekiem, a znajdował się w rejonie dzisiejszego budynku Silver Tower naprzeciwko Dworca Wrocław-Główny. Nekropolia, która funkcjonuje pod nazwą Stary Cmentarz Żydowski, to trzeci znany cmentarz żydowski we Wrocławiu. Znajduje się on przy ul. Ślężnej, na Południu, w południowych rejonach Wrocławia. Założono go w 1856 roku, a pochówków zaprzestano na nim w roku 1942. Stanowi nekropolię pamiątkową, należącą do Muzeum Miejskiego Wrocławia jako Oddział Sztuki Cmentarnej Muzeum Miejskiego Wrocławia. Stary Cmentarz Żydowski to perła architektury sepulkralnej zachwycająca zjawiskowymi macewami.

Kwatery Żołnierzy Niemieckich na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu 

Kwatery Żołnierzy Niemieckich na Cmentarzu Osobowickim to miejsce spoczynku Niemców, którzy polegli w boju lub zmarli w lazaretach podczas I wojny światowej. Znajdują się one przy ul. Osobowickiej, na Osobowicach, w północnych rejonach Wrocławia. Założono je w latach 1916-1918. Stanowią nekropolię pamiątkową. Kwatery składają się z małych nagrobków [dla żołnierzy poległych w boju] i małych krzyży [dla żołnierzy zmarłych w lazaretach]. Tuż przed kaplicą tuż za kwaterami, postawiono poświęcony żołnierzom pomnik w postaci trzech smukłych sylwetek.

Cmentarz Żołnierzy Włoskich we Wrocławiu 

Cmentarz Żołnierzy Włoskich to miejsce spoczynku Włochów, którzy zostali pojmani w czasie I oraz II wojny światowej i zmarli w wyniku ciężkich warunków życiowych lub zostali rozstrzelani. Znajduje się on przy ul. Grabiszyńskiej, na Grabiszynie, w południowych rejonach Wrocławia. Założono go w 1928 roku na Cment arzu Grabiszyńskim III jako pole 50, a gdy w roku 1963 przekształcano Cmentarz Grabiszyński III w Park Grabiszyński, ocalono jedynie pole 50, stające się autonomiczną nekropolią. Stanowi nekropolię pamiątkową. Cmentarz wystylizowano tak, aby przypominał krajobrazy italskie. Wśród nagrobków żołnierzy kryje się obelisk poświęcony poległym.

Cmentarz Żołnierzy Radzieckich we Wrocławiu 

Cmentarz Żołnierzy Radzieckich to miejsce spoczynku Rosjan, którzy polegli na foncie lub zmarli w wyniku chorób czy zadania ran podczas oblężenia Festung Breslau. Znajduje się on przy ul. Działkowej, na Skowroniej Górze, w południowych rejonach Wrocławia. Założono go w latach 1945-1948. Stanowi nekropolię pamiątkową. Na cmentarzu mieści się pomnik-ściana. Przed nim występują nagrobki żołnierzy.

Cmentarz Oficerów Radzieckich we Wrocławiu 

Cmentarz Oficerów Radzieckich to miejsce spoczynku Rosjan, którzy polegli na froncie lub zmarli w wyniku chorób czy zadania ran podczas oblężenia Festung Breslau. Znajduje się on przy al. Karkonoskiej, na Krzykach, w południowych rejonach Wrocławia. Założono go w latach 1945-1947. Stanowi nekropolię pamiątkową. Na cmentarz prowadzą armaty przy wejściu głównym i czołgi przy wejściach bocznych. Wśród nagrobków oficerów wyrasta pięciokolumnowa glorieta z urną.

Cmentarz Żołnierzy Polskich we Wrocławiu 

Cmentarz Żołnierzy Polskich to miejsce spoczynku Polaków, którzy zginęli w boju lub niewoli czy ciężkich warunkach podczas II wojny światowej i oblężenia Festung Breslau. Znajduje się on przy ul. Grabiszyńskiej, na Grabiszynie tuż obok Oporowa, w południowych rejonach miasta. Założono go w latach 1968-1970 na specjalnie usypanym z powojennego gruzu wzgórzu, aby nadać mu monumentalnego charakteru. Stanowi nekropolię pamiątkową. Dominantę cmentarza stanowi pomnik w kształcie skrzydeł husarskich. Wokół niego rozciągają się nagrobki żołnierzy i cywili oddzielone krzyżami stylizowanymi na miecze grunwaldzkie.

Cmentarze we Wrocławiu – Metropolia na Nekropoliach

Horacy rzekł wieku temu: Non omnis moriar, co znaczy Nie wszystek umrę. Słowa te dotyczyły dzieł sztuki i rzemiosła, które przetrwają przez stulecia świadcząc o potędze człowieka. Jednak każdy cmentarz również stanowi dowód na te słowa. Bo każdy cmentarz to miejsce zamykające za swoimi bramami wiele ludzkich historii, które w radości i smutku toczyły się na ziemi.

WYCIECZKA TAJEMNICE PARKU ORAZ CMENTARZA GRABISZYŃSKIEGO WE WROCŁAWIU
Vox Vratislaviensia zaprasza na wycieczkę Tajemnice Parku oraz Cmentarza Grabiszyńskiego we Wrocławiu